Türkmənistan bazarında ABŞ şirkətləri - ARAŞDIRMA

04.07.2015 16:55     A-reaksiya     2717

Müstəqilliyin ilk illərində Türkmənistan milli iqtisadiyyatında problemlərlə qarşı-qarşıya idi. Uzun illərə söykənən kəndli və sənayeçilərlə olan əlaqələr artıq qopmuşdu. Mütəxəssislər vardı, istək də var idi, ancaq kənara fermerlərin məhsullarını çıxara bilməsi üçün lazımlı infrastruktur və texniki təchizat yox idi. Pambıq istehsal edə bilmək üçün xüsusi avadanlığa ehtiyac duyulurdu. Məhz bu şərtlərdə, yeni kombaynların, traktorların alınmasında hökumət üstünlüyü bir neçə istehsalçı amerikan şirkətlərinə verdi. Bu satın alma əməliyyatında problemlə qarşılaşa bilərdilər, çünki istehsalçı firmalar bu maşınların uzun müddətdir istehsalını dayandırmışdlar, ayrıca kombaynlıarın və traktorların istehsal olunduğu  yerin hava və iqlim şərtləri Türkmənistanın iqlim şərtləri ilə qətiyyən uyğun gəlmirdi. Ancaq türkmən mütəxəssislərin bu narahatlığı əsassız idi. Ölkənin pambıq istehsalçıları, ABŞ-ın məşhur "John Deere" və "Case" şirkətlərinin istehsalı olan ilk kombaynlara sahib oldular. Türkmən mütəxəssisləri daha əvvəllər bağlanmış satın alma müqaviləsində yaşamış olduqları çətinlikləri dərs çıxarıb əldə ediləcək razılaşmalara çox vacib bir müddəa əlavə etməyi unutmadılar: Türkmən bazarında fəaliyyət göstərəcək şirkətlərdən bu maşınlar üçün Türkmənistanda uyğun servis mərkəzlərinin açılması. Və bu istək də reallaşdı. Bu gün türkmən əkinçilərini amerikan istehsalı maşınlar olmadan təsəvvür etmək çətindir. Bu dəstək və yardım hər zamankindən daha çox qarşılıqlı mənfəət  təmin etdi. Bu gün əkinçilər dünyaca məşhur amerikan şirkətlərinin istehsal etdiyi müxtəlif kənd təsərrüfatı maşınlarının sahibidir. Məsələn, "John Deere" şirkətindən təxminən 1460, “Case” şirkətindən 1570 və "Caterpillar" şirkətindən isə təxminən 570 maşın alınıb. Hal-hazırda Türkmənistanda 32 fərqli ABŞ şirkətinin nümayəndəlikləri, şöbələri və birgə müəssisələri qeydiyyatdan keçib. Bunlar arasında ən ciddi olanlar: "Cud Presha Control A.Ş", "Glitterbest Ticarət Ltd", "Kaddel İnşaat Ltd", "General Electric A.Ş", "Western Atlas International Ldt", "Bertling Məntiqi LLC", "Geytver Ventures Inretnational Inc "," Caspian Management Catering Xidmətləri LLC "," Itera International Energy LLC "," Turkmenistan CocaCola Botlers "," Certis Mallet Prevost Kolt & Mozl LLP "," UNITEC Micro A.Ş "," Argus Ltd " , "VNG Group", "Miller & Lents Ltd", "International Otomotif Resursları LLC", "Envans Kompüter Şəbəkə Service", "Merfi Türkmənistan", "Sky Ltd". "DRC Group", "Westport Trade Europe Ltd.", "Enwoiremental Solutions International LLC", "Worldwide OILFIELD Machine A.Ş", "Microsoft Corporation Turkmen", "VelgrafTürkmenistan", "Transworld Group A.Ş," Belam A. Ş "," LI Equity LLC "," Rus land Capital Group Inc "," Parker Driling Company International LLC" və "Turkmen Atlantic ". Bu amerikan şirkətlərinin məhsulları əsas etibarı ilə neft və sənaye sektoru da daxil olmaqla ölkə sənayesində önəmli yerə sahibdir. Bu yöndə Amerika nəhəngləri "Europe Westropt Ticarət Ltd" və "General Electric" şirkətləri, dövlət qurumları və yerli şirkətlərlə aktiv əməkdaşlıq qururlar. Türkmənbaşı və Seydi şəhərlərindəki "Westport Avropa Ticarət Ldt" şirkətinin neft emalı zavodunda, tikinti və yolların təmirində istifadə edilən yüksək keyfiyyətli bitum istehsalı üçün yeni korpus inşa edildi. Son illərdə Türkmənistanda "General Electric" şirkətinin köməyi ilə bir neçə qaz turbini stansiyaları inşa edilib. Hələ bir neçə gün bundan əvvəl, Mari ilində qaz buxar stansiyasının tikintisi üçün layihə təqdimatı keçirilib. Bu layihə ilə kombinə olmayan qaz turbini stansiyalarının məhsuldarlığı 1,5 dəfə artırılacaq. Kənd Təsərrüfatı və sənaye sahəsindəki qarşılıqlı davam edən Türkmənistan - ABŞ əməkdaşlığı ilə yanaşı, ABŞ şirkətləri nəqliyyat və logistika sektorlarında da müvəffəqiyyətlərini sübut ediblər. Müstəqil Dövlətlər Birliyi ölkələrinin ilkləri "Boeing" və "Sikorsky" kimi məşhur Amerika şirkətləri Türkmənistanda yenidən fəaliyyətə başlayıblar. Bu gün respublikanın hava yolları tamamilə bu məşhur şirkətlərin təyyarələri ilə təchiz edilib. İqtisadi sahədəki Türkmənistan- ABŞ arasındaki uğurlu əməkdaşlıq ilə birlikdə Amerikalı şəriklər sayəsində bu il Türkmənistanın kosmos ölkəsi olduğunu da qeyd etmək lazımdır. İlk Türkmen rabitə peyki "TürkmenSat-1", “Amerika Space X” şirkətinin dəstəyi ilə ABŞ-ın Florida əyalətindəki Cape Canavel kosmik aerodromundan daşıyıcı raket “Falkon 9 X” vasitəsi ilə kosmik fəzaya göndərilib.

Yekatrina Maksimova