Türkiyənin yeni XİN başçısı kimdir? - PORTRET
30.08.2015 12:57 A-reaksiya 3282

Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyində ən çox müşavirlik edən adlardan biri – Feridun Sinirlioğlu müvəqqəti seçki hökumətində Mövlud Çavuşoğlunun yerinə xarici işlər naziri oldu.
Türkiyənin son dövrlərdə həyata keçirdiyi gizli diplomatiyada əhəmiyyətli rollar boynuna götürən Sinirlioğlunu nazirliyin quruluşunun dəyişdirilməsinə kifayət qədər direnmediği üçün tənqid edənlər də var, müşavirliyini “ziyan idarəsi” olaraq görənlər də.
Bu təcrübəli diplomat 21 avqust 2009-dan bəri Xarici İşlər Nazirliyi müşaviri vəzifəsini icra edirdi.
Beynəlxalq toplantılarda Türkiyənin keçmiş xarici işlər naziri Əhməd Davudoğlunun yanında ya da arxasında oturan bürokrat, onu tanımayanların diqqətini bəlkə də yalnız özünə xas duruşu ilə çəkə bilərdi: qucaqda birləşdirilmiş barmaqlar, nə düşündüyünün büruzə bir üz ifadəsi ...
Həmsöhbətlərinə görə klassik diplomat
Halbuki xarici həmsöhbətləri, xarici işlər naziri ilə yanbayan gəzən bu diplomatın son illərdəki Türkiyə xarici siyasətinə möhürünü vurmuş adlardan biri olduğunu bilirlər.
Ona görə də, Türkiyə Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi müşaviri Feridun Sinirlioğlu batıq, amma yenə də qarşısındakının duymasına çatacaq qədər yüksək səslə, sakit-sakit danışmağa başladığında, ətrafdakılar qulaq kəsilər. Hətta bəzən, nə söyləyəcəyini eşitmək üçün arxasıca qaçanlar da olur.
Eynilə 2010-ci ildə Vaşinqtonda ABŞ prezidenti Barak Obamanın milli təhlükəsizlik məsləhətçisi Cim Consun etdiyi kimi.
İsrailin Qəzzaya yardım aparan “Mavi Mərmərə” gəmisinə 31 May 2010-cu ildə beynəlxalq sularda etdiyi basqında doqquz Türkiyə vətəndaşının ölməsindən bir gün sonra reallaşan bu görüşdə Sinirlioğlu Davudoğluna yoldaşlıq edirdi. Davudoğlu Ağ Evə girdi, ancaq Sinirlioğlu pasportu yanında olmadığı üçün Ağ Evə buraxılmadı.
Davudoğlu müşavirin içəri alınmamasının qəbul edilə bilməz olduğunu söyləyib, görüşməyə girməyi rədd etdi.
Onlar otellərinə döndülər. Bir müddət sonra Cons və xarici işlər nazirinin müavini Fil Qordon otelə gəlib, "11 sentyabrdan sonra mühafizəçilərə söz keçirə bilmirik" deyərək üzr istədilər.
Ağ Evdə edilməsi planlanan görüş oteldə reallaşdı.
Sinirlioğlu ifadəsiylə "Söyləyəcək bir şeyiniz varsa, dinlenirsiniz” dedi.
“Kral çılpaqdır” deyən diplomat
ABŞ-ın köhnə Türkiyə səfiri Francis Ricciardone “Al Jazeera”ya bildirib ki, “başqalarıyla birlikdə problem həll etməyə istiqamətli işləyə bildiyi” səbəbiylə Sinirlioğlunun etibarı Vaşinqtonda çox yüksəkdir.
Sinirlioğlu həm həmsöhbətləri, həm də birlikdə çalışdığı kəslər tərəfindən “açıq sözlü” biri olaraq tanınır.
Davutoğluna, pozulan Ankara-Tel-Aviv əlaqələrinin ancaq rəsmi bir üzr ilə düzələcəyini söyləmiş, öz münasibətini də açıqca ortaya qoymuşdu:
"Bu böhran, bu hala gəldikdən sonra İsrail üzr diləməzdən geridə buraxılsa, müşavirliyə davam edə bilmərəm, vəzifəmiz istefa edirəm."
Sinirlioğlu iş üsullarını yaxından bilənlərin “Al Jazeera”ya dediyinə görə, onun əhəmiyyətli xüsusiyyətlərindən biri də budur:
"Feridun bəy nazirlik daxilindəki koordinasiya iclaslarında fikirlərini çox açıq ortaya qoyan biridir. Türkiyədəki bürokratlar ümumiyyətlə, “elə etsək belə nəticələri olur” deyib, qərarı siyasətçilərə buraxarlar. Çox məsuliyyət almaq istəməzlər. Feridun bəy isə bir qərar alınacağı zaman, ola biləcək bütün nəticələrini söyləyər, amma öz seçimini də dəqiq bir şəkildə ortaya qoyur. Bunu edərkən, radikal təkliflər də ortaya qoymaqdan çəkinməz. Bundan başqa, sürətlə qərar qəbul edə bilir”.
“Al Jazeera”-nın “qərar vericilərə “kral çılpaqdır” deyə bilirsinizmi?”sualına da Sinirlioğlu dəqiq bir cavab verdi:
“Əlbəttə, bizim işimiz budur. Mən fikirlərimi qərar verən şəxslərə və həmsöhbətlərimə ən açıq formasıyla ifadə edirəm”.
Ənənəvi diplomatiya
Sinirlioğlu xarici həmsöhbətlərinin tərifinə görə də, açıq sözlü biridir. Məsələn, onu iyirmi ildən çox tanıyan, Türkiyədə də vəzifə etmiş, İsrail Xarici İşlər Nazirliyinin sabiq məsləhətçisi Alon Liele görə, gərəksiz sözlərlə vaxt itirən biri deyil:
"Birbaşa mövzuya girər. Analitik düşünür və hər zaman çox ciddidir. "
Klassik diplomatiyanı, ictimaiyyət qarşısında məsələləri tartışmamak, mətbuat önünə çox çox çıxmamaq olaraq təyin Liel'e görə, Sinirlioğu 'klassik diplomatiya ustasıdır".
Sinirlioğlu'na görə isə diplomatiya sənətə bənzəyir:
"Diplomatiya dediyiniz şey böyük ölçüdə sənətdir. Bir qəlibi yoxdur. Necə bir rəssam perspektiv bilməzlik edə bilməzsə, Diplomatlıqdan da minimum təchizatlar vardır. Onun üstünə bina edilir bəzi qabiliyyətlər, usta şagird əlaqəsi də təsirlidir bunda. "
Diplomat olmaq istəməyən diplomat
Halbuki Sinirlioğlu diplomat olmağı heç düşünməmişdi.
Məmur ailəsinin övladı olaraq 30 Yanvar 1956-cı ildə Giresunda doğan Sinirlioğlu, XİN-ən uzun müddət müsteşarlık edən diplomatlarından biri olsa da, nazirliyə peşə məmuru olmağı planlamıyordu. Hətta hələ özünü bürokrat kimi qələmə vermir. Öz tərifiylə, o, "Türkiyə üçün necə daha yaxşı bir gələcək ola bilər deyə düşünən biridir”.
'Sinif birincisi olmasa da, sinif mümessili' olan 39 nömrəli şagird İstanbul Kişi Liseyindən sonra girdiyi Ankara Universiteti Siyasi Məlumatlar Fakültəsi Beynəlxalq əlaqələr Hissəsini bitirdiyi gün, Ankaradan, 'bir daha dönməm' deyə ayrıldı. Akademik karyera etmək istəyirdi. Boğaziçi Universitetində magistratura və doktorantura oxudu. Dissertasiyası alman filosof Immanuel Kantın insan hüquqları anlayışı üzərinədir.
Lakin o sırada hərbi zərbə oldu. "YÖK'ü sevmədim, universitetdən istefaların da başlamışdı" deyə açıqlayır o dövrü.
Dışişleri'ne sinif yoldaşlarından dörd il sonra girən Sinirlioğlu, qalıcı olmağı da düşünməmiş Xarici İşlər Nazirliyində başlanğıcda.
Sülhün qiymətini döyüşdə öyrəndi
Çox Tərəfli Mədəniyyət İşləri Dairəsində sonra, Haaqa səfirlikdə çalışan Sinirlioğlu ikinci xarici vəzifəsi, vətəndaş müharibəsinin yaşandığı Livan oldu. 1988-1990 illəri arasında başkâtip olaraq çalışdığı, 'döyüşə baxmayaraq sehrli hiss etdiyi, candan insanların şəhəri' Beyrut, həyatında əhəmiyyətli izlər buraxdı.
Doqquz ay ərzində bir sığınacaqda, iş yoldaşlarıyla birlikdə yaşadı. Otağına iki dəfə raket isabət etdi. Başqa bir raket də avtomobiliylə keçdiyi nöqtəyə, o keçdikdən yalnız bir neçə saniyə sonra düşdü.
O dövrdə həyat yoldaşı Ayşe Sinirlioğlu da Suriya Hələbdə konsul olaraq vəzifə edirdi. Sinirlioğlu, yoldaşının yanına gedə bilmək üçün 36 nəzarət nöqtəsini keçmək məcburiyyətində idi. Həyat yoldaşı, doğum icazəsi aldığında Beyruta gəldi və ikinci oğulları, döyüşün çətin şərtləri altında Beyrutda doğuldu.
"Həyatımın ən əhəmiyyətli təcrübələrindən biridir" - deyir Beyrut günləri üçün - "Döyüşdə test edilmək insanı olgunlaştırıyor. Sülhün qiymətini bir dəfə daha anlamanızı təmin edir; vuruşanların, niyə savaştıklarını unutduğunu görürsünüz çünki. "
Soyuq Müharibə illərinin sonu
Beyrutdan mərkəzə, Ankaraya döndüyündə dünya da böyük bir dəyişmə keçirməyə başlamışdı. Berlin Divarı yıxılmışdı, Sovetlər Birliyi dağılmışdı və Birinci Körfəz Döyüşü yeni bitmişdi. O günlərdə Sinirlioğlu, dövrün xarici işlər müşaviri Özdem Sanberk'in xüsusi məsləhətçisi olaraq, Türkiyənin bu yeni dünyada qarşı-qarşıya olduğu imkanları və riskləri qiymətləndirərək Türkiyənin qərar alıcılarına məsləhətçilik edən bir qrupun içində yer aldı.
Bu dövrdə yazdığı bəzi analizlər, baş nazir Süleyman Dəmirəlin diqqətini çəkdi. Daha əvvəl tanışlığı olmadığı Sinirlioğlunu danışıqlarını yazmaqdan məsul məsləhətçi olaraq təyin etdi.
Demirel, prezident olduqdan sonra 1996-2000 illəri arasında da Sinirlioğlu xarici siyasət başdanışmanı edəcəkdi. Danışmalarını o dövrdə də Sinirlioğlu yazacaqdı. Məsələn Dəmirəlin 1998-ci ildə Məclisin açılışında etdiyi və PKK lideri Öcalanı saxlamağa son verməsi üçün Suriyaya istiqamətli təhdid danışmasını qələmə alan Sinirlioğlu'ydu.
Fələstində ikinci intifada başladıqdan sonra 2001-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qərarı yaradılan və aralarında Dəmirəlin də olduğu Mitchell Komissiyasının hesabatının yazılmasına qatqı təmin etməsi üçün Davudoğlunun Respublika başçısına tövsiyə edən ad də Sinirlioğlu'ydu.
“Nyu-York günləri”
1992-ci ildən 1996-ya qədər Sinirlioğlu Türkiyənin Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Daimi Nümayəndəliyində məsləhətçi olaraq çalışdı.
New Yorkda vəzifədəykən dostluğa başladığı jurnalist Çingiz Çandar da Sinirlioğlunu “XİN o dövrdəki çəkincən sayıla biləcək xarakterindən fərqli bir xarakterə sahib” olaraq təyin edir:
"Xarici işlər mənsublarının orta bir intellektuallığı vardır. Kolejde dil öyrənmiş, əmrində çalışdıqları səfir həvəskar olarsa, sənətə sonradan maraq duymuş kəslərdir. Amma Feridun fərqlidir. Gerçək bir intellektualdır. Dövlət şüuru və tarix şüuru vardır. "
Tarix şüuru
Anası türk, atası Avropalı, heç Türk təhsil müfredatından keçməmiş doqquz yaşındakı bir uşağa, Sinirlioğlu bir 19 mayda "Bu günün əhəmiyyətini bilirsənmi?" Deyə soruşdu. Bir az düşünen qız uşağı dilləndi: "Atatürk Selanikə çıxdı!"
Sinirlioğlu başqa birini gülümündürəcək bu cavabdan heç məmnun olmadı Sinirlioğlu, ciddiliklə uşağa doğrusunu söylədi. Sonra da qızın anasına dönüb, "Xaricdə yetişən uşaqlarda, təəssüf ki, bu olur, amma ailələrin diqqət etməsi, uşaqlara öz tarixlərini öyrətməsi lazımdır" dedi.
Rikkiiardone də, Sinirlioğlunun danışıqlarında tez-tez tarixə istinad verdiyini söyləyir:
"Gündəmdəki məsələləri danışarkən mənim bildiyimi düşündüyü, ya da bilməmi istədiyi tarixi vəziyyətlərə istinad verir. Birlikdə kitablardan da danışarıq. "
Sinirlioğluna görə, Qərbliləşmə müddəti, bir növ çatışmazlıq duyğusunun da içselleştirilmesine səbəb oldu:
"Biz bunu edə bilmərik duyğusu, 'çətin dövrlərdən keçdik aman macəralara həvəs etməyək, bizim həddimizi deyil' zehniyyəti çox yerləşmiş. Bu duyğunu sarsıtmaq lazımdır. 'Onu etsək, bizə təzyiq edərlər.' Xeyr. Kimsə bizə təzyiq edə bilməz. Hər kəslə bərabər olaraq danışarıq".
"Diplomatiyada usta-şagird əlaqəsi"
Sinirlioğlu yaxın dostu Ricciardone'ye görə, onun təvazökar bir tərəfi də var:
"Gerçək bir liderlik üçün yanına yaklaşılabilir olmalısınız. Bu, mədəniyyətdən mədəniyyətə fərqlilik göstərir. Söyləməm zərurət edərsə, Türkiyədə özlərinə çox hörmət edilən, çox güclü beyefendiler var. Bu xarici işlər Nazirliyində da belə. Mənim gözlemleyebildiğim qədəriylə, Sinirlioğlu ilə birlikdə çalışan bir çox gənc insan var. Onunla işləməkdən həzz alan, hörmətdə qüsur etməyən amma düşündüklərini cəzalandırılma qorxusu olmadan söyləyə gənc insanlar ki bu təsirli bir liderlik üçün açar bir xüsusiyyətdir”.
Sinirlioğluna görə, Türkiyənin diplomatiya məktəbində usta-şagir əlaqəsi əhəmiyyətlidir. Lakin usta-şagird əlaqəsinə verdiyi əhəmiyyət, bəzən nazirlik içində tənqid də səbəb olmur deyil. Nazirliyi yaxından tanıyan bəzi qaynaqlar, Sinirlioğlu atamalar söz mövzusu olduğunda, daha əvvəl çalışdığı və bildiyi şəxsləri seçim etdiyinə işarə edirlər.
Al Jazeera, Sinirlioğlu'na, atamalarda 'ləyaqət mi, sədaqət mi' deyə soruşduğunda bu cavabı aldı:
"Əlbəttə ləyaqət. Amma bizim işimizdə sədaqət da əhəmiyyətlidir. Sadakat deyərkən, amir sadakattan söz etmirəm. Peşəyə sadakattan, ölkəyə sadakattan söz edirəm. Xarici işlər, dövlətin yaddaşının. Bunlar usta-şagird əlaqəsi çərçivəsində formalaşır və ləyaqət, davamlılıq, işə sədaqət olmazsa, olmaz".
Özünü "Macərapərəst deyiləm, amma iddialı və realist olmağın bir arada ola biləcəyini düşünərəm" sözləriylə təyin edir.
Davudoğlu ilə çalışmaq
Al Jazeera, Sinirlioğlu'na, xarici həmsöhbətlərinin və onu yaxından tanıyanların işarə etdiyi özgüveninin qaynağını soruşdu:
"Özümü dünyada eyni işi etdiyim heç kimsədən daha yoxdur hiss etmədim. Macərapərəst deyiləm amma iddialı və həqiqi olmanın bir arada ola biləcəyini düşünürəm. Tarix şüurum var. Uzun bir tarixin, sağlam bir ənənənin taşıyıcısıyım. Türkiyənin geniş bir təsir sahəsinin olduğunun fərqindəyəm. Və bir şeyi istəmənin bacarmaq üçün ilk şərt olduğunun fərqindəyəm. "
Həm Davudoğlunun həm də Sinirlioğlu yaxından tanıyanlar, bu iki adın birlikdə işinin əsasında dörd il arayla eyni məktəblərdən keçmiş olmanın yanında tam da bunların yatdığını söyləyirlər; tarixi algılayış formaları, iddialı olmaları, Türkiyənin təsir sahəsinin eni olan inancları və bir gün sərhədlərin anlamsızlaşacağına dair fikirləri.
Gizli görüş diplomatı
Sinirlioğlu Dəmirəlin məsləhətlərindən sonra, iki il daha Ankarada qalaraq, Xarici İşlər Nazirliyi Orta şərq və Şimal Afrikadan Məsul Ümumi Müdir Köməkçisi olaraq vəzifə etdi. İyul 2002-ci ildə Türkiyənin İsrail səfiri oldu və 2007-ci ilə qədər bu vəzifəni icra etdi.
Büyükelçiliğindeki ikinci-ci ildə mərkəzdən bir əmr gəldi: İsrail və Suriya arasında ediləcək gizli sülh danışıqlarda vasitəçi olmaq.
Prezident Dəmirəlin mətnini Sinirlioğlu qələmə aldığı Suriyaya istiqamətli təhdid çıxışı bəhrəsini vermiş, Dəməşq Öcalanı torpaqlarından çıxarmış, Ankara ilə də yaxşı əlaqələr qurmuşdu. Suriya Dövlət Başçısı Bəşər bədən tapan Əsəd, o dövrdə, Türkiyənin Tel Aviv ilə olan yaxınlığına istinadən İsrail ilə barışmaq üçün Ədalət və İnkişaf Partiyası (AKP) hökumətindən kömək istəmişdi.
Liel'e görə, o zaman İsrail Baş naziri olan Ariel Şaron, danışıqların gizli də olsa rəsmi edilməsini istəmədi amma qeyri-rəsmi vasitəçilik etirazı yox idi. Sinirlioğlu və Liel müddəti başlatdı.
"İlk görüşü, Feridunun evində etdik. Sonradan danışıqlar resmiyete də töküldü amma bu vasitəçiliyi gerçək mənadakı icra edicisi həmişə Feridun oldu. Türkiyədə bir otelin bir otağında İsrail heyəti, bir otağında Suriyalılar varkən də vasitəçi həmişə Feridundu. Hətta Türkiyə vasitəçiliyi İsveçrəyə buraxdığında belə ".
Qeyri-rəsmi görüşmələrdən bir nəticə çıxmadı, amma Ehud Olmertin 2006-cı ildə İsrail baş naziri olmasından sonra gizli danışıqlar rəsmiyyət qazandı. Davudoğlu proses üçün Suriyaya gedib gələrkən, Sinirlioğlu da danışıqların İsrail qanadını icra etdi.
2008-ci ildə İsrail baş naziri Ehud Olmertin bir Türkiyə səfəri əsnasında, Suriya ilə birbaşa danışıqlara başlamaq qərarı alınmaq üzrəykən, İsrail Qəzzaya istiqamətli bir əməliyyat başlatdı və proses çökdü.
Sinirlioğlu o dövrü "Yaxın Şərqdə sülhə ən çox yaxınlaşılan dövr" olaraq təyin edir, bunu israilli həmsöhbətlərinə da söyləmiş:
"Tarix tam fərqli bir şəkildə yazılırdı".
Lielə görə də Sinirlioğlunun başlatdığı proses nəticəyə varsaydı, bəlkə də bu gün çox fərqli bir Yaxın Şərq olacaqdı, bəlkə də Suriya indiki kimi iç döyüşə sürüklenmeyecekti.
Sinirlioğlu bəzi danışıqlarının məzmunu 2010-cu ildə Wikileaks sənədlərinin bir hissəsi kimi nəşr olundu. ABŞ-ın sızan diplomatik sənədlərində, Sinirlioğlu adı tez-tez keçdi. Ancaq ona görə, "Türk diplomatiya məktəbi, içəridə nə söyləyirsə, çöldə da onu söyləyər."
Özünə qapalıdır, amma zarafatcıldır
Sinirlioğlu icra etdiyi tək gizli görüş İsrail-Suriya arasındakı vasitəçilik deyildi. Ermənistan ilə Türkiyə arasında İsveçrənin vasitəçiliyi ilə edilən, Ankara-İrəvan əlaqələrinin normallaşdırılmasını nəzərdə tutan və 2009-cu ildə imzalanan Sürix protokolları müzakirələri də gizli idi; o müddəti, bir əvvəlki məsləhətçi Ərtoğrul Apakan başlatmış, Sinirlioğlu tamamlamışdı.
2014 Fevral ayında iki cəmiyyət liderinin görüşü Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) nəzdində təkrar başlayan Kipr müzakirələri prosesinin yetkinliyə çatması də zaman aldı və bu müddətdə də gizli diplomatiya icra edildi. Bu gizli diplomatiyanı icra edən də Sinirlioğlu'ydu.
Çandara görə, Sinirlioğlu özünə qapalı biridir.
"O qədər qapalıdır ki, bəzən daxilən danışmasından belə şübhələnirəm. Duyğularını paylaşan biri deyil. Mən onun hiss etdiklərini, uzun müddətdən bəri tanış olmağımızın da təsiriylə, gözlərindəki bir işıqdan, üzündəki bir kölgədən anlayıram. "
Sinirlioğlu “Al Jazeera”nın 'bu qədər qapalı birimisiniz?” sualına yüngül bir təbəssümlə “elə şey ola bilərmi?” deyə cavab verib.
Bu, onu qəlibləşən, çox işlətdiyi ifadələrdən biridir. Bir də, Türkiyənin xarici siyasətinə istiqamətli başqa bir ölkədən tənqid gəldiyində sərf etdiyi söz: “Səfehləməsinlər”.
Rikkiardone isə dostunun başqa bir xüsusiyyətinə işarə etdi:
"Bunu çöldə çox göstərirmi, bilmirəm, amma, zarafat anlayışı var. İşi söz mövzusu olduğunda qətiliklə sərtdir, amma intellektual olmaqdan qaynaqlanan bir xüsusiyyətidir, məsələlərin ironik tərəfini də görə bilən və bunun üzərinə zarafat edə bilən biridir. Bunu diplomatiyada də təsirli bir şəkildə istifadə olur”.
Dəyişən Türkiyənin xarici işlər müşaviri
Sinirlioğlu və Davudoğlunun Yaxın Şərq mövzulu müxtəlif konfranslarda başlayan tanışlığı, zaman irəlilədikcə xüsusilə Türkiyənin Suriya və İsrail arasında ərəbilicik etdiyi dövrdə möhkəmləndi. O illərdə Davudoğlu da Baş nazir Ərdoğanın müşaviri. Davudoğlunun 1 May 2009-cu ildə xarici işlər naziri olmasının ardından Avqust ayında da Sinirlioğlu, İkili Siyasi İşlər məsləhətçi Yardımcılığı'ndan Müsteşarlığa təyin edildi.
Cengiz Çandara görə, Sinirlioğlu, sürətlə dəyişən Türkiyənin xarici siyasət tutumu da sürətlə dəyişərkən məsləhətçi oldu.
"Türkiyənin xarici siyasətində ideoloji tonların qüvvətli olduğu bir dövrdə, xarici siyasətə ən böyük təriflərin də, ən böyük tənqidlərin də edildiyi bir dövrdə, tam fərqli bir mədəni arxa plana sahibkən məsləhətçi oldu. O arxa planda, karyera diplomatı olma, Demirel ilə birlikdə işin gətirdiyi real siyasətin mərhəmətsizliyinin fərqində olma, yüngül solçu bir ton və XİN-in ənənəvi quruluşunu müdafiə var".
Al Jazeera'nın danışdığı, daha əvvəl Xarici İşlər Nazirliyində ən üst mövqelərdə çalışmış, Sinirlioğlu tanıyan bəzi qaynaqlar da onun, XİN-ənənəvi quruluşunu kifayət qədər savunmadığını düşünür. Məsələn, xaricdən səfir təyin edilməsi kimi mövzularda 'direnmediğini' və Xarici İşlər Nazirliyinin quruluşunun 'pozulmasına' icazə verdiyini söyləyirlər. Onlara görə, qərarları siyasətçilər alsa da Xarici İşlər Nazirliyi bürokratiyasının təcrübəsinin daha çox istifadə edilməsi lazım idi ancaq Sinirlioğlu, bu mövzuda özündən gözlənilən ağırlığı ortaya qoymadı.
Sinirlioğlu isə ənənənin “dəyişmə və davamlılıq” ehtiva etdiyini düşünür:
"Dəyişmə hər şeyi yenidən qurmaq da deyil. Türkiyə də davamlı dəyişmə içində. Amma dünya da dəyişdi. İyirmi il əvvəl cib telefonu yox idi. Artıq ölkənizi təmsil etmək üçün bir yerdə olmanız da lazım deyil. Məlumat toplama vasitələri dəyişdi. Türkiyə dünya iqtisadiyyatında əhəmiyyətli bir yerə sahib. THY hər yerə uçur. Biz bir yerə getmədən, işadamlarımız onsuz da orada olur. Bu imkanlar iyirmi il əvvəl yox idi. Bu səbəbdən nazirlik da bu yeni vəziyyətə görə, bir dəyişmə keçirdi "
Rikkiardoneye görə də, Türkiyədə ilk vəzifədə olduğu 1990-cı illərin ortasına görə Türk Xarici işlər bir d.əyişmə keçirdi:
"Mənim vəzifədə olduğum ilk dövrdə, terrorla mübarizə, qanunların tətbiq olunması, milli təhlükəsizlik və kəşfiyyat kimi sahələrdə əlaqələndirilməsi Milli Təhlükəsizlik Şurasının təmin edərkən, indi gördüyüm artıq bu mövzuların ağırlıqlı olaraq Xarici İşlər Nazirliyinin koordinasiyasında edilir olması. Bu dəyişiklikdə Davudoğlunun təsiri var amma, təşkilatlar arası bu koordinasiyanın səmərəli həyata keçməsini də Sinirlioğlu təmin edir. "
Şərhlər