Angela Merkel və 10 illik qayda

02.11.2015 18:08     A-reaksiya     2486

Avropa siyasətinin dəmir hüququ varsa, bu liderlərin zirvəyə çıxması üçün 10 illik qaydaların öz dövrünü tamamlayana qədərdir

Angela Merkel oz dekadasını əsas dünya iqtisadiyyatının digər lideri ilə müqayisədə daha yaxşı idarə etmişdir. Alman və Avropa mətbuatı bir qayda olaraq Merkeli hesab sahəsində yeganə Avropa lideri kimi adlandırır. Almaniya kraliçası olmaqla yanaşı, Angela Merkel həm də Avropa imperatriçəsidir. Əgər Fransa hal - hazırda Merkelin çox kiçik ortağıdırsa, Britaniya Avropada tamamilə təcrid edilməkdədir. Merkel bir faktı nəzərdən qaçırır: Heç bir dominant Avropa lideri 10 il ərzində  işdə pis dönüşlər etmədən getmir. Avropa siyasətinin dəmir hüququ varsa, bu liderlərin zirvəyə çıxması üçün 10 illik qaydaların öz dövrünü tamamlayana qədərdir.

Angela Markel Alman kansleri olaraq 10 illiyini yenicə qeyd etdi. Ofisdə olduğu cox zaman ərzində o Alman və avropa siyasəti səhnəsində ucalıb. Ancaq birdən- birə, Avropa qaçqın böhranı və məsələ ilə bağlı aldığı qəti qərarlardan sonra,  Merkelin sehri sürətlə çıxdı.

Ölkəsində və xaricdə o ağır tənqidlərə məruz qalıb. Artıq onun öz postunda daha çox qala bilməməsi ilə bağlı fərziyyə dolanır.

Hətta ən uğurlu və təsirli Avropa siyasətçiləri üçün bir qayda var: Qonaqpərvərlikdən sui-istifadə etməyin. Əgər etsəniz, bu qərar sizi indi Merkeli etdiyi kimi təqib edəcək.

Heç bir dominant Avropa lideri 10 il ərzində  işdə pis dönüşlər etmədən getmir. Bu qayda əlbəttə ki Merkel xanımın şəxsi məsləhətçisi Helmut Kohla da aiddir.

Thatcher xəbərdarlıq kimi

Merkel xanım Avropada keçmiş böyük qadın lider Marqaret Tetçerə baxa bilər. “Davning strit”-də 10 illiyinin sonunda, “Dəmir qadın” üç ardıcıl seçki qazanıb, aktiv həmkarlar qruplaşmalarını məhv etmişdir,sərt Britaniya iqtisadiyyatının özəlləşdirilməsi və liberallaşmasına rəhbərlik etmişdir.

Nəticədə, o, son illərdə ÜDM artımı baxımından Britaniyanı ən yaxşı iqtisadiyyat göstəricisi edərək artımı bərpa etmişdir.

1989-cu il idi. Bir il sonra Tetçer aliliyi tənəzzülə uğradı və onun şəxsi Mühafizəkar partiyası daxilində boşluq yaratdıkı bu da onu sıxışdırmağa gətirib çıxardı.

Bu, "on qayda" başqa yerdə tətbiq edilir. 1958-ci ildə General de Gaulle Fransada hakimiyyətə gəlməsindən 10 il sonra, Ölkə Le Monde məqaləsində “cansıxıcı” kimi təsvir edilmişdir.

Bir neçə həftə sonra, 1968-ci ilin Mayında bir “partlayış” oldu. 1969-сu ildə konstitusiya islahatlarına çağıran referendum təşəbbüsü uğursuzluğa uğradıqdan sonra, ictimai- mədəni üsyanda qabliyyətsiz rəftarı onun getməsinə səbəb oldu.

Fransa prezidenti, François Mitterrand da həmçinin ilk on ilini yaxşı keçirmişdir lakin onun sonuncu dövrü 1995-ci ilə qədər uğursuz olmuşdur.

Hal hazırda Fransa fransız prezident şərtlərini  5 illik müddətdə etmək üçün qaydaları dəyişmişdir, lakin heç kim düşünmür ki, gələn prezident hakimiyyətdə 10 ildən artıq qalmağa nail olacaq.

10 ilin epizodları

İspaniyanın ən uğurlu baş naziri Felipe Qonzales 1982-ci ildən sonra İspaniyanın Modernləşdirilməsinin ən uğurlu illərini yaşamışdır və həmin dövrü “Movida” yəni “hərəkət” adlandırılmışdır. Lakin o irəli davam etməkdə israrla davam etmişdir. Böyük onillikdən sonra, ETA terroristlərinin öldürülməsi üçün təşkil edilən gizli ölüm heyətləri və artmaqda olan partiyanın siyasi korrupsiyaları onun hakimiyyətinin son illərinə kölgə saldılar. Həmin məsələ bugünə qədər İspaniyanı narahat edir.

Beləliklə, Avropa siyasətinin dəmir hüququ varsa, bu liderlərin zirvəyə çıxması üçün 10 illik qaydaların öz dövrünü tamamlayana qədərdir.

Bu dəmir qanunu daha möhkəm edən isə odur ki, Merkelin bu vəziyyəti, 1989-cu ildə Britaniyada və ya 1968-ci ildə Fransada, və hətta 1994-cü ildə Almaniyada olduğu kimi xanım üçün heç bir yaxın təhlükə yox idi. Merkel liderdir. Orda yalnız bir inam varıydı və ali lider davam etməli idi.

Əminliklə desək, onun himayəsindən asılı olanlar onun getməsini istəmirlər. Və Avropanın və dünyanın qalan hissəsi Merkel xanımı sadə kostyumu və ümumi siyasi anlamda sakit görməyə alışıblar.

Lakin hal-hazırda qaçqın böhranı göstərir ki, o ölümsüz deyil. Və demokratik siyasətin digər dəmir qanunu odur ki, heç kim əvəzedilməz deyil və həmişə işi görmək üçün gözləyən başqaları var.

Uzun müddət düşünülürdü ki, Merkel “on illik qayda”-nı silərək daimi uğur qazanacaq.

Əlbətdə ki, qaydalar onları pozmaq üçündür və müəyyən deyil ki o hələ də hadisələrin öz nəzarəti altında olduğuna inanır ya yox.

Əgər o, Konrad Adenauerin 14 illik müddətini və ya Helmut Kohlun 16 ilini ötüb keçməkdə israr edirsə, o zaman Kraliça Viktoriyanın son günü kimi qala bilər. Ancaq o xatırlayacaq ki, Adenauerin və Kohlun son illəri Almaniya və onların Xristian Demokratik Birliyi Partiyası üçün kədərli və pis olmuşdu.