Günəşdə geomaqnit qasırğası olub

08.10.2015 01:07     Maraqlı     2163

AMEA N.Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının elmi işlər üzrə direktor müavini Elçin Babayev bildirib ki, Günəşin səthində cəmisi 24 ləkənin və 2 fəallıq qrupunun (ləkələr toplusunun) müşahidə olunmasına baxmayaraq, son 2 gündə özünü fasilələrlə göstərən geomaqnit həyəcanlaşması bu gün ərzində G2 sinifli geomaqnit qasırğasına çevrilib (maksimum G5 olur). Əsas geomaqnit indekslərindən biri olan Kp-nin qiyməti 6-ya çatıb (maksimum 9-dur).

"Günəş səthində müşahidə olunan nisbi sakitliyə, nəinki orta və güclü, hətta zəif gücə malik alışmaların baş verməməsinə və hətta bu alışma ehtimalının cəmi 1% olmasına baxmayaraq, geomaqnit qasırğası baş verib və həyəcanlaşma yaxın günlərdə də davam edəcək. Bu faktın özü geomaqnit həyacanlanmalarının heç də həmişə Günəş alışmaları ilə bağlı olmadığını və mürəkkəb bir proses olduğunu bir daha sübut edir. Bugünkü qasırğanın səbəbi həm Günəş plazma küləyinin sürətinin artması, bu küləyin (daha doğrusu, “co-rotating interaction region”un) maqnitosferlə qarşılıqlı təsiri, həmçinin planetlərarası maqnit sahəsinin Z komponentinin müəyyən müddət cənub istiqamətinə yönəlməsi və yüklü plazma  zərrəciklərinin yerin maqnitosferinə asan daxil olması üçün əlverişli fiziki şəraitin yaranması olub", - deyə E. Babayev qeyd edib.

E. Babayev bildirib ki, qasırğanın getdikcə nisbətən zəifləməsi gözlənilsə də, geomaqnit həyəcanlaşması yaxın 3 gün ərzində davam edəcək və bunun əlavə səbəbi Günəş səthində hazırda mövcud olan “tac dəlikləri”ndən başlanğıcını götürən yüksək sürətli Günəş plazma küləyinin təsiri olacaq (“tac dəlikləri” demək olar ki açıq maqnit qüvvə xətləri olan sahələrdir; buradan yüklü zərrəciklər Günəş tacını asanlıqla tərk edir və sürətlə planetlərarası fəzaya yönəlir): "Bizim orta coğrafi en dairələrində yaşayan sağlam insanlar üçün heç bir narahatlığa səbəb yoxdur, onlarda hətta bəzi hallarda gümrahlıq effektləri yarada bilər, lakin risk qrupuna daxil olan insanlar (ürək-qan-damar sisteminin xroniki xəstələri, ahıl insanlar və qismən uşaqlar) həkim məsləhəti əsasında profilaktik tədbirlər görməlidirlər. Tövsiyə olunan isə təşvişə düşməmək və “aktiv istirahət” etməkdir. Meteoroloji şəraitin son günlər müşahidə olunan kəskin dəyişmələri kosmik hava ilə birgə təsir etdikdə, neqativ hallar daha da güclənə bilər. Ümumiyyətlə isə, bu təsirlər hər bir funksional sağlam individum üçün fərqlənə bilər. Geomaqnit qasırğaları bir sıra texnoloji sistemlərə təsir edərək kommunikasiya radiodalğalarında qısamüddətli sönmələr (və ya “donmalar”) və radiasiya fırtınaları yarada bilər".