Elnur Məcidov: "Sosial yardımla bağlı müraciətdə kağız daşıyıcılardan istifadə tam məhdudlaşıb"

02.03.2016 16:22     Müsahibə     2109

 Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin İnformasiya texnologiyaları şöbəsinin müdiri Elnur Məcidovun müsahibəsi:

- Son illərdə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin fəaliyyət sahələri elektron texnologiyaların geniş tətbiqi və əhali üçün əhəmiyyətli olan yeni elektron xidmətlərin istifadəyə verilməsi ilə müşahidə edilir. Elektronlaşdırma işləri əsasən hansı fəaliyyət sahələrini əhatə edir?

- Bildiyiniz kimi, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi geniş əhali kontingentinə yönələn xidmətlər sistemini əhatə edir. Son illərdə Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin tapşırıqlarına uyğun olaraq bu xidmət sahələrinin şəffaflaşdırılması və elektron texnologiyalar əsasında yenidən qurulması üçün mühüm islahatlara başlanılıb. Elektron texnologiyaların tətbiqi əmək münasibətlərinin rəsmiləşdirilməsi,  tibbi-sosial ekspertiza və reabilitasiya, ünvanlı dövlət sosial yardımı və s. kimi cəmiyyət üçün aktual fəaliyyət sahələrini əhatə edir.

Artıq 2014-cü ilin ortalarında istifadəyə verilən və mükəmməl proqram təminatı əsasında qurulan əmək müqaviləsi bildirişi üzrə elektron informasiya sistemi bu gün yeni texnologiyaların tətbiqi sahəsində ümumən ölkəmizin uğurlu iş təcrübəsi kimi dəyərləndirilir. İşəgötürənlərlə işçilər arasında bağlanan hər bir əmək müqaviləsi, müqaviləyə dəyişiklik edilməsi, yaxud xitam verilməsi müvafiq bildiriş formasında “Elektron Hökumət” portalı üzərindən “Əmək müqaviləsi bildirişlərinin qeydiyyata alınması və bu barədə işəgötürənə məlumatın verilməsi” e-xidməti vasitəsilə həmin sistemdə rəsmi qeydiyyatdan keçirilir. Bu da ölkədə əmək bazarına, əmək hüquqlarının təminatına dövlət nəzarətinin birbaşa və operativ, daha səmərəli təşkilinə, işçilərinin hüquqlarının müdafiəsi mexanizminin təkmilləşməsinə, bütün əmək münasibətlərinin elektron müstəvidə şəffaflaşdırılmasına imkan verib.

Əmək müqaviləsi bildirişi üzrə elektron informasiya sisteminin işə salınması “Əmək müqaviləsi bildirişlərinin qeydiyyata alınması və bu barədə işəgötürənə məlumatın verilməsi”, “Əmək müqaviləsi bildirişləri barədə məlumatların işçilər tərəfindən əldə edilməsi” kimi əhalinin geniş şəkildə faydalandığı yeni elektron xidmətlərin “Elektron hökumət” portalı üzərindən istifadəyə verilməsinə şərait yaratdı. Yalnız onu qeyd etmək kifayətdir ki, indiyədək “Əmək müqaviləsi bildirişlərinin qeydiyyata alınması” e-xidmətindən 4 milyon dəfəyə yaxın, “Əmək müqaviləsi bildirişləri barədə məlumatların işçilər tərəfindən əldə edilməsi” e-xidmətindən 900 min dəfəyə yaxın, ümumilikdə bu sistemdən 4,9 milyon dəfəyə qədər istifadə olunub.

Əmək müqaviləsi bildirişi üzrə elektron informasiya sisteminin yaradılması əmək bazarı, o cümlədən işəgötürənlərlə işçilər arasında əmək münasibətləri barədə bütün məlumatların əhatə olunduğu dolğun informasiya bazasını formalaşdırdı ki, bu da bizə hələ 2014-cü ilin sonlarında daha bir elektron xidməti - “İş yerinə dair arayış” e-xidmətini əhaliyə təqdim etməyə imkan verdi. “İş yerinə dair arayış” e-xidməti bu gün ölkənin ümumən elektron arayış sistemində ən populyar olan və kağız arayışların elektron arayışlarla əvəzlənməsi prosesində mühüm rol oynayan bir e-xidmətdir. Cari ilin 01 mart tarixinə olan məlumata əsasən həmin e-xidmətdən 253198 dəfə istifadə olunması da bunu təsdiq edir.

- Qeyd etdiyiniz kimi, elektron texnologiyaların tətbiqi əlillik müayinəsi sistemini də əhatə edir. Bu sahədə hansı işlər aparılır və hansı yeni e-xidmətlər təqdim olunub?

- Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Əlilliyin və sağlamlıq imkanlarının məhdudluğunun qiymətləndirilməsi sisteminin təkmilləşdirilməsi haqqında” 14 sentyabr 2015-ci il tarixli Fərmanına uyğun olaraq, vətəndaşların əlilliyinin və sağlamlıq imkanlarının məhdudluğunun müəyyən olunmasında da informasiya texnologiyalarının tətbiqinə həyata keçirilib. Bununla əlaqədar Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin  mərkəzləşdirilmiş informasiya sistemində Tibbi-Sosial Ekspertiza və Reabilitasiya Alt Sistemi (TSERAS) yaradılıb və hazırda onun daha da təkmilləşdirilməsi işləri görülür. TSERAS-ın tətbiqi ölkədə əlilik təyinatında məmur-vətəndaş təmaslarının minimuma endirilməsinə və bununla da həmin sahədə şəffaflığın təminatına hesablanıb. Yeni sistem əlilliyin və sağlamlıq imkanlarının məhdudluğunun qiymətləndirilməsi üçün vətəndaşlara elektron formada müraciət etməyə, əlillik təyinatının tam avtomatlaşdırılmasına imkan yaradır. Əlillik müayinəsi üçün müraciət edən vətəndaşdan hər hansı xəstəlik sənədi tələb olunmayacaq və bu, müvafiq qurumun informasiya bazasından elektron qaydada əldə olunacaq.

Diqqətinizə çatdırım ki, əlilliyin və ya sağlamlıq imkanları məhdudluğun müayinəsi ilə bağlı aparılmış bütün müayinələrin nəticələri TSERAS-a daxil edilir və bu da bizə ötən ilin dekabrında “Tibbi-Sosial Ekspert Komissiyaları tərəfindən keçirilmiş müayinə barədə məlumatın verilməsi” e-xidmətini hazırlayaraq “Elektron hökumət” portalı üzərindən əhalinin istifadəsinə təqdim etməyə imkan verdi.  Tibbi-Sosial Ekspert Komissiyaları tərəfindən əlilliyinin və ya sağlamlıq imkanları məhdudluğunun müayinəsi aparılmış şəxslər bu e-xidmətdən istifadə etməklə, aparılmış müayinənin nəticəsinə dair elektron qaydada məlumat ala, həmçinin bu və ya digər quruma təqdim etmək, yaxud göndərmək üçün pdf formasında elektron arayış formalaşdıra bilirlər.  Arayışın təqdim olunduğu təşkilatların isə bu sənəddəki müvafiq autenfikasiya kodu vasitəsilə “E-Hökumət” portalı üzərindən arayışın dürüstlüyünü yoxlamaq imkanları var. Bu e-xidmətdə  “Müayinələrin reyestri”, “Çıxarışın yoxlanılması”, “Çıxarışların tarixçəsi”, “Mənim yoxladığım çıxarışlar”, “Mənim çıxarışlarımı yoxlayanlar” bölmələri vasitəsilə aidiyyəti məlumatlarla tanış olmaq, həmçinin əlillik təyinatına dair  çıxarışların bundan öncə kimlər tərəfindən və hansı tarixdə yoxlanılması barədə məlumatlar əldə etmək  mümkündür.

Sonrakı mərhələdə isə biz vətəndaşların aparılmış müayinənin nəticəsinə dair elektron qaydada məlumat almaq imkanlarını daha da sadələşdirdik və onların həmin məlumatı artıq heç bir autenfikasiya vasitəsinə ehtiyac olmadan, daha rahat və asan formada  əldə edə bilmələri üçün “Tibbi-Sosial Ekspert Komissiyalarında aparılmış sonuncu müayinəyə dair məlumatın verilməsi” adlı yeni e-xidməti cari ilin yanvar ayında təqdim etdik. Artıq əlilliyinin və ya sağlamlıq imkanları məhdudluğunun müayinəsi aparılmış istənilən şəxs “Elektron hökumət” portalına daxil olaraq Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin e-xidmətləri sırasından “Tibbi-Sosial Ekspert Komissiyalarında aparılmış sonuncu müayinəyə dair məlumatın verilməsi” adlı e-xidməti seçərək və müvafiq bölmədə yalnız şəxsiyyəti təsdiq edən sənədin nömrəsini, doğum tarixini qeyd edərək, keçirilmiş sonuncu müayinənin nəticəsi və növbəti əlillik müayinəsinin nə zaman keçiriləcəyi, əlillik müddətsiz təyin edilibsə o zaman onun müddətsiz olması ilə bağlı məlumat əldə edə bilir.

Qeyd etdiyim bu hər iki e-xidmətdən də vətəndaşların istifadəsi getdikcə genişlənir və təkcə bu ilin yanvar-fevral aylarında “Tibbi-Sosial Ekspert Komissiyaları tərəfindən keçirilmiş müayinə barədə məlumatın verilməsi” e-xidmətindən 3500-dək, “Tibbi-Sosial Ekspert Komissiyalarında aparılmış sonuncu müayinəyə dair məlumatın verilməsi” adlı e-xidmətindən isə 19047 dəfə istifadə qeydə alınıb.

- Son vaxtlarda əhali tərəfindən maraqla qarşılanan islahat tədbirlərindən biri də ünvanlı dövlət sosial yardımı sisteminin avtomatlaşdırılması oldu. Artıq vətəndaşlar bu yardımı almaq üçün elektron qaydada müraciət edirlər...

- Tamamilə doğrudur. Qeyd edim ki, ünvanlı dövlət sosial yardımı sisteminin elektron texnologiyalar əsasında şəffaf və müasir bir sistem kimi qurulması son illərdə nazirliyin gündəliyində dayanan əsas məsələlərdən biri idi. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Ünvanlı dövlət sosial yardımı sisteminin təkmilləşdirilməsi haqqında” 23 fevral 2015-ci il tarixli Fərmanı bunun üçün əsaslı təminat yaratdı. Biz nəzərdə tutulan müddət ərzində ünvanlı dövlət sosial yardımı sisteminin elektron əsaslar üzərində avtomatlaşdırılmış infrastrukturunu, yəni Vahid Elektron Müraciət və Təyinat Alt Sistemini (VEMTAS) yaratdıq və ötən ay artıq bu sistemin tətbiqinə başlanıldı. VEMTAS ünvanlı yardım üçün müraciət edilməsi, həmin müraciətlər üzrə aztəminatlı ailələrin ünvanlı yardım almaq hüququna baxılması və bu yardımın təyin olunub-olunmaması barədə qərar qəbulu proseslərini vətəndaş-məmur təmasları mümkün olmadan, avtomatlaşdırılmış rejimdə həyata keçirilməsini təmin edir.

Artıq sosial yardımın təyin olunması üçün elektron şəkildə müraciət edilməsi üçün nazirliyin “Ünvanlı sosial yardımla bağlı müraciətin edilməsi” e-xidməti əhalinin istifadəsindədir. Ailələri təmsil edən vətəndaşlar ünvanlı dövlət sosial yardımının alınması üçün kompüterlər, mobil telefonlar və s. vasitəsilə, bu mümkün olmadıqda alternativ variant kimi poçt şöbələrində elektron qaydada müraciət edə bilirlər. Bununla əlaqədar poçt şöbələrində zəruri texniki imkanlar yaradılıb və bu istiqamətdə işlər davam etdirilir. Həmçinin vətəndaşlara müvafiq texniki köməklik göstərilməsi üçün işçilər ayrılıb və onlara aidiyyəti bilik və bacarıqların aşılanması üçün treninqlər keçirilib.

Vətəndaşların elektron müraciətlərinə baxılması üçün ailələrə aid müvafiq məlumatlar VEMTAS vasitəsilə “Elektron hökumət” portalı üzərindən 20-dən çox qurumun informasiya bazasına inteqrasiya şəraitində elektron qaydada əldə olunur. Yəni onların sosial yardımla bağlı müraciət etmələri üçün artıq ayrı-ayrı qurumlardan sənədlər toplamalarına ehtiyac qalmayıb, kağız daşıyıcılardan istifadə tam məhdudlaşdırılıb.  Qəbul edilən e-müraciətlərə elektron sistem  vasitəsilə 15 iş günü müddətində araşdırılaraq baxılır və sosial yardım təyin olunub-olunmaması barədə vətəndaşın  e-müraciət zamanı “Ərizə-bəyannamə”də qeyd etdiyi əks əlaqə vasitələrinin birinə elektron qaydada məlumat göndərilir. Bu elektron müraciət və təyinat sistemi qeyd olunan yardımların təyinatında məmur müdaxiləsini mümkünsüz edir və prosesin şəffaf şəkildə həyata keçirilməsini şərtləndirir.

Ünvanlı dövlət sosial yardımı üzrə yeni elektron müraciət və təyinat sisteminin tətbiqi ilə əlaqədar ötən ayın sonlarında əhaliyə təqdim olunan “Ünvanlı sosial yardımla bağlı müraciətin edilməsi” e-xidməti də geniş şəkildə istifadə olunan e-xidmətlərdən birinə çevrilməkdədir. Cari ilin 01 mart tarixinə vətəndaşlar bu e-xidmətdən artıq 28,6 min dəfədən çox faydalanıb.

- Hazırda Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin fəaliyyət sahələrinə aid  olan nə qədər elektron xidmət əhalinin istifadəsindədir?

- Qeyd edim ki, son illərdə ölkəmizin əmək və sosial təminat sisteminin müasir texnologiyalar əsasında qurulması və şəffaflaşdırılması üçün həyata keçirilən mühüm islahat tədbirləri həmin sahələr üzrə əhaliyə xidmətlərin də elektronlaşmasına, yeni elektron xidmətlərin istifadəyə verilməsinə səbəb olub və bu proses davam edir. Son iki ildə nazirlik tərəfindən “Əmək müqaviləsi bildirişlərinin qeydiyyata alınması və bu barədə işəgötürənə məlumatın verilməsi”, “Əmək müqaviləsi bildirişləri barədə məlumatların işçilər tərəfindən əldə edilməsi”,  “İş yerinə dair arayış”, “Tibbi-Sosial Ekspert Komissiyaları tərəfindən keçirilmiş müayinə barədə məlumatın verilməsi”, “Tibbi-Sosial Ekspert Komissiyasında sonuncu müayinəyə dair məlumatın verilməsi”, “Ünvanlı sosial yardımla bağlı müraciətin edilməsi” kimi daim cəmiyyətin fəal şəkildə yararlandığı yeni e-xidmətlər yaradılaraq istifadəyə verilib.

Ümumilikdə bu gün Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin 8 elektron xidməti əhalinin istifadəsindədir. Onlardan əksəriyyəti vətəndaşların ən çox faydalandığı e-xidmətlər sırasındadır. Nazirliyin e-xidmətlərindən istifadə sayı da getdikcə artır. Məsələn, ötən ay  bu e-xidmətlərdən faydalananların sayı yanvar ayı ilə müqayisədə 56,7 faiz artaraq 273 724-ə çatıb. Yaxud əmək müqaviləsi bildirişləri üzrə elektron informasiya sistemindən ötən ay 205639 dəfə istifadə edilib ki, bu da əvvəlki yanvar ayı (146701 istifadə) ilə müqayisədə  40,1 faiz çoxdur. 2016-ci ilin yanvar-fevral aylarında isə “Elektron Hökumət” portalından ümumi istifadənin (1 727 877 dəfə istifadə) 26 faizə yaxını (448 432 dəfə istifadə) məhz Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin e-xidmətlərinə aid olub.

Onu da bildirim ki, nazirliyin fəaliyyət sahələrinə aid olan bir sıra e-xidmətlərdən hazırda bir qisminin üzərində onların vətəndaşların daha asan və rahat formada istifadəsinə uyğunlaşdırılması üçün texniki təkmilləşdirmə işləri də görülür.

Nazirlik sistemində elektron texnologiyaların tətbiqi işləri nazirliyin 142 - “Cağrı Mərkəzi”ni də əhatə edib. “Cağrı Mərkəzi”nin fəaliyyəti elektronlaşdırılıb və daxil olan müraciətlər, onların edildiyi telefon nömrəsi dərhal qeydiyyata alınır və aidiyyəti üzrə yönləndirilir. Bu sahədə fəaliyyətə nazirlik rəhbərliyi tərəfindən daimi nəzarət həyata keçirilməsi üçün xüsusi monitorlar da quraşdırılıb. 142-“Cağrı Mərkəzində sosial təminat, əlilliyin müəyyən edilməsi, reabilitasiya, məşğulluq, əmək qanunvericiliyi, elektron xidmətlərdən istifadəyə dair məsələlərlə yanaşı, əlilliyin və ya sağlamlıq imkanlarının məhdudluğunun müəyyən olunması ilə bağlı aparılmış müayinənin nəticəsi barədə vətəndaşlara məlumat verilməsi xidməti də yaradılıb. Bunun üçün vətəndaş “Çağrı mərkəzi”nə zəng edərək 0 düyməsini yığır və avtomatik rejimdə özünün şəxsiyyət vəsiqəsinin nömrəsini və doğum tarixini daxil etməklə məlumat əldə edə bilir.